میانگین سهم سفر با دوچرخه در کشور زیر یک درصد است - مجله فیروزی

مرضیه حصاری در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه برای استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی پاک خصوصا دوچرخه در کشور با کمبود قانون روبرو نیستیم، اظهار کرد: برای بهبود حمل و نقل شهری، کاهش سهم سفرهای سواره، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا برنامه ریزی های بسیاری اجرا شده است. مصوباتی نیز در دولت داریم همچنین در بخش هفتم قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی به صراحت بیان شده است که بایستی پیاده روی و دوچرخه سواری و سفرهای ترکیبی با حمل و نقل عمومی در برنامه ریزی ها مد نظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: کشورهایی که این روزها پیشگام در امر استفاده از حمل و نقل پاک مانند دوچرخه و پیاده هستند زمانی مانند کشور ما بودند. برای مثال شهر آمستردام با مسائل بسیاری از قبیل ترافیک و اغتشاشات بصری ناشی از تردد سواری های شخصی و... دست و پنجه نرم می کرد زیرا خودرو محوری در این کشور نیز رواج گسترده ای داشت و به عبارتی صنعتی شدن با رشد و توسعه خودرو همراه بود اما رفته رفته بیشتر کشورهای توسعه یافته به این نتیجه رسیدند که هر چه معابر را زیاد و عرضه را نیز به تبع آن افزایش دهیم از دستیابی به شهرهای زیست محور دور می شویم.

مدیر کل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور اضافه نمود: در سال های اخیر مباحثی چون حمل ونقل شهری، آسیب های ناشی از آن، کم تحرکی، اضافه وزن، دیابت، کبد چرب .... مطرح شده است؛ مباحثی که عامل اصلی آن کاهش تحرک شهروندان در سطح شهر بوده است اما شهرداران و دولتمردان در این میان به جای اینکه درصدد کاهش اثرات منفی استفاده از خودرو باشند در عوض به توسعه شهر براساس خودرو روی آوردند به طوری که تا حدود چهار سال گذشته نظرات و برنامه هایی که مشاوران ترافیکی در مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک مطرح می کردند، افزایش سرعت در شبکه ها بود.

به گفته وی افزایش سرعت در شبکه ها دو آسیب بزرگ به همراه داشت که یکی از آنها افزایش خیابان ها و تقاطع های غیر همسطح و راهنمایی سرمایه های ملی به سمت اینگونه طرح ها و آسیب دیگر افزایش تصادفات ناشی از سرعت بالا و افزایش خودرو در سطح شهرها بود.

حصاری در ادامه تشریح کرد: اینکه می گوییم افزایش سرعت در شبکه ها به عنوان یک آسیب تلقی می گردد دلیل بر این نیست که توسعه معابر بایستی به طور کل کنار گذاشته گردد. در حقیقت چیزی که با آن روبرو بودیم و در اولویت نیز قرار گرفته بود، افزایش حرکت خودروها در سطح شهرها بود اما در نهایت تصمیم برآن شد که رویکرد مطالعات جامع حمل و نقلی اصلاح گردد و توجه به انسان محوری و توسعه زیرساخت حمل و نقل پاک در اولویت قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه در مطالعات قبلی هیچ گونه آماربرداری از تردد دوچرخه و پیاده در سطح شهر نداشتیم، اظهارکرد: پروژه هایی که در شورای عالی ترافیک کشور با سازمان برنامه و بودجه تعریف و توضیح خدمات مربوطه اصلاح شد، در راستای توجه بیشتر به مباحث انسان محوری بود همچنین در این پروژه ها عنوان شد که حمل ونقل عمومی دیگر 75 درصد سهم حمل ونقلی را به خود اختصاص ندهد زیرا در بعضی از شهرهای کوچک نیازی به اتوبوس و تاکسی نیست و در این شهرها می توان بر مباحث پیاده محوری و دوچرخه سواری تمرکز کرد.

مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور در ادامه گفت: در کنار این اصلاحات، در یازدهمین نشست معاونت ترافیکی شهرها که سال گذشته برگزار گردید، مقرر شد تا توسعه حمل و نقل پاک را به طور جدی دنبال کنیم. همه شهرداران و معاونان ترافیکی نیز براین عقیده بودند که دوران توسعه خودرومحوری به سر آمده است و بایستی به سمت توسعه حمل و نقل پاک حرکت کرد.در این راستا پویش حمل و نقل پاک شهرداری ها را در سراسر کشور تشکیل دادیم.

40 شهر عضو پویش حمل ونقل پاک هستند

وی در ادامه به تشریح وظایف پویش حمل و نقل پاک پرداخت و گفت: در این پویش، سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور، شهرداری ها، سمن ها، پلیس و دستگاه های اجرایی مربوطه حضور دارند و همکاری های لازم را انجام می دهند. این پویش ابتدا در چندین شهر شروع به کار کرد و در حال حاضر 40 شهر عضو آن هستند. راه اندازی این پویش به دلیل این نبود که تا آن زمان شهرها در این راستا حرکت ننموده بودند حتی بعضی از شهرها مانند قزوین، اصفهان، اراک و یزد رویکرد توسعه حمل و نقل پاک را از قبل در پیش گرفته بودند. در حقیقت هدف اصلی ما متمرکز و هماهنگ کردن فعالیت ها و انتقال تجربیات به یکدیگر بود تا کمبودها و خلاها در این زمینه تعیین گردد.

حصاری با بیان اینکه در این پویش و جلسات مرتبط با آن 12محور مهم را احصا کردیم، اظهار کرد: تهیه و تصویب تقویم حمل ونقل پاک، ارتباط موثر با سمن های فعال در این حوزه، فرهنگسازی، توسعه زیرساخت ها و تبادل تجربیات و جلوگیری از اقدامات نادرست و ... بعضی از این محورها بود. برای مثال اگر در شهری شهرداری بخواهد خیابانی را پیاده راه کند چگونه بایستی عمل کند که کمترین آسیب اجتماعی را به همراه داشته باشد و مردم نسبت به آن موضع نگیرند یا چگونه دوچرخه و حمل ونقل عمومی با یکدیگر ترکیب شوند که نتایج موثری حاصل گردد؟

وی در پاسخ به این سوال که چقدر در تحقق توسعه دوچرخه سواری در کشور پیروز بوده ایم گفت: سهم سفرها نشان دهنده میزان پیروزیت در این زمینه است.میانگین سفر با دوچرخه در کشور زیر یک درصد است این در حالیست که در کشورهای دیگر این میانگین به 40 درصد هم می رسد. این امر برای ما به نوعی فاجعه است.علتش نیز این است که دوچرخه سواری در کشور همواره به صورت شعار بوده و هیچ وقت به صورت متمرکز دنبال نشده است.

هیچ وقت انگیزه جدی و عزم ملی برای دوچرخه سواری وجود نداشت

مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور در ادامه گفت: عمرمدیریت شهری در کشور کوتاه است و اکثرا به دنبال اقدامات زودبازده هستند درحالی که رواج دوچرخه سواری و پیاده روی سال ها زمان می برد. در حقیقت می توان گفت که هیچ وقت انگیزه جدی وجود نداشته و ملی به آن نگاه نشده است. ایجاد زیرساخت در سطح ملی اقدام دشواری است و عزم جدی را می طلبد که تاکنون این عزم شکل نگرفته و حتی گاهی به شوخی گرفته شده است.

به گفته وی سه شنبه های بدون خودرو و دوچرخه سواری شهردار ابتدا با مخالفت های بسیاری همراه بود ولی ما از روز اول به آن اعتقاد داشتیم چون در تمام جهان اینگونه است که تا مسئولان در امری پیشرو نباشند مردم نیز آن را انجام نخواهد داد.این موضوع باید در تمام شهرهای کشور اتفاق بیفتد و شهرداران باید جدی وارد این عرصه شوند اما گاهی می بینیم که بعضی شهرداران از دوچرخه سواری در سطح شهر خجالت می کشند.

مدیرکل دفتر حمل و نقل سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با بیان اینکه چون به دوچرخه سواری هیچ گاه جدی نگاه نشده است، سازمان های مردم نهاد فعال در این حوزه در حال ناامید شدن هستند، اظهارکرد: سمن های فعال در این حوزه دغدغه محیط زیستی دارند اما کسی به آنها توجه نمی نماید. برای این سازمان ها حرکت در این راستا هیچ منفعت اقتصادی در پی ندارد بلکه آنها دغدغه مندند و داوطلبانه کار می نمایند.

وی اضافه نمود: یکی از هدف هایی که درپویش حمل و نقل پاک دنبال می کنیم ارتباط موثر و سالم شهرداری ها با سمن ها است. بسیاری از فعالیت هایی که بخش دولتی توان انجام آن را ندارد سمن ها به راحتی انجام می دهند.

حصاری با اشاره به اهمیت نقش شهرداری، مدیریت شهری، پلیس و همکاری همه دستگاه های مربوطه در این زمینه گفت: برای اینکه در شهر تغییر رویکردی داشته باشیم نیازمند همکاری همه دستگاه ها هستیم. در این راستا باید در کنار همراهی مدیریت شهری، پلیس نیز همکاری های لازم را داشته باشد. البته سردارهادیان فر- رییس پلیس راهور ناجا - اعلام آمادگی نموده اند و قرار است تفاهمنامه ای در مورد دوچرخه و پیاده به امضا برسد.

وی در ادامه به به شهرهای پیروز در امر دوچرخه سواری در کشور اشاره و اظهارکرد: تهران،قم،قزوین و اراک در حال تهیه طرح جامع حمل و نقلی مختص به دوچرخه هستند و بعضی از آن ها حتی طرح هایشان را نهایی کردند همچنین در شهر قزوین حدود 40 کیلومتر راستا دوچرخه احداث شده است.

از وزارت بهداشت گله داریم

وی در بخش دیگری از صحبت هایش به دستگاه هایی که می توانند در توسعه دوچرخه سواری موثر باشند اما هیچ اقدامی در این زمینه انجام نمی دهد اشاره نمود و گفت: از وزارت بهداشت گله داریم.علیرغم اینکه قرار بود تفاهمنامه همکاری با آنها داشته باشیم اما پای کار نیامدند. ما می گوییم ترویج دوچرخه به سلامتی یاری می نماید و هزینه های درمانی را کاهش می دهد یا حتی وزارت بهداشت می تواند در زمینه فرهنگ سازی وآموزش اقشار خاص و یا حتی در توسعه زیرساخت های یاری کند اما هیچ گونه اقدامی انجام نداد. آموزش و پرورش نیز به همین صورت است. نسل جدید جایی برای دوچرخه سواری ندارند و حتی بعضی مدارس نیز اجازه احداث ایستگاه دوچرخه را نمی دهند. برای مثال شهرداری قصد احداث ایستگاه دوچرخه در مدارس و برگزاری دوره های آموزشی را دارد اما مدارس مخالفت می نمایندعلاوه بر آن وزارت ورزش و جوانان نیز هنوز پای کار نیامده است.

نیازمند همکاری همه دستگاه ها هستیم

وی با بیان اینکه از آموزش و پرورش انتظار نداریم هزینه نمایند و فقط نیازمند همکاری آنها هستیم، گفت: وزارت کشور و شهرداری های نمی توانند به تنهایی عدد یک درصد را افزایش دهند. باید همه دستگاه ها همراه و همکار باشند. در کنار آن نیز باید فرهنگسازی صورت بگیرد و باور آن ها تغییر کند تا در نتیجه آن وابستگی به خودرو کاهش یابد.

حصاری در پاسخ به این پرسش چه راه هایی برای توسعه دوچرخه سواری در کشور پیشنهاد می کنید، اظهارکرد: اولین گام تغییر باور مدیران شهری وهمراهی شورای شهر با شهرداری و گام دیگر فرهنگسازی است. صدا و سیما می تواند در این زمینه موثرباشد اما شرط پیروزیت رسانه ملی این است که وزارت بهداشت،آموزش و پرورش، وزارت ورزش پای کار بیایند همچنین گام آخر نیز حمایت دولت است.

وی در انتها گفت: مصوبه ای را به شورای اقتصاد بردیم تا بتوانیم از محل صرفه جویی سوخت حاصل از دوچرخه به شهروندان پول دهیم. مگر ما از شهروندان درخواست نمی کنیم که رکاب بزنند و به شهرها یاری نمایند پس دولت هم باید وارد این عرصه گردد اما متاسفانه این مصوبه پنج ماه است که در رفت و برگشت است و به نتیجه نمی رسد. ما با دنبال پول نقد یا ردیف بودجه ثابت در دولت نیستیم اما دولت باید انگیزه ای ایجاد کند. به نظر می رسد که اگر متمرکز و هماهنگ با همه دستگاه ها پیش رویم و دولت نیز حمایت کند به نتیجه موثری در این زمینه خواهیم رسید.