الزامات هشت بندی مشارکت بازیگران بازار پول در بازار باز ایران

به گزارش مجله فیروزی، خبرنگاران: بانک مرکزی در یک دستورالعمل 8 بندی الزامات مشارکت بانک ها در عملیات بازارباز را اظهار داشت.

الزامات هشت بندی مشارکت بازیگران بازار پول در بازار باز ایران

جهت دریافت مشاوره خدمات چاپ بروشور در تهران از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ بروشور های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

به گزارش خبرنگاران این دستورالعمل، پیش احتیاجهای لازم برای حضور بازیگران بازار پول در عملیات بازار باز نظیر زمان عملیات بازار باز، مسوول انجام عملیات در بانک ها، معیار تقاضا یا عرضه ذخایر، مکانیزم انجام معاملات و ضرورت جایگزینی منابع بدون وثیقه با منابع وثیقه دار را معین نموده است. روز گذشته اولین معامله رسمی بانک مرکزی در چارچوب عملیات بازار باز انجام شد.

پس از اعلام خبر اجرای عملیات بازار باز در ابتدای هفته، دستورالعمل بانک مرکزی به بانک ها برای اجرای این عملیات تشریح شد. رئیس کل بانک مرکزی، خطاب به مدیران عامل بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی، در یک نامه 8بندی الزامات، شرایط و سازوکارهای مشارکت بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی را به عنوان راهنمای عمل مشارکت در فرآیند اجرای عملیات بازار باز ارسال کرد. در این بخشنامه، نحوه مشارکت بازیگران بازار پول، نحوه درخواست، سبدگردانی، عرضه و تقاضا، مشخص نرخ بازار و ثبت سفارشات برای شرکت در حراج معین شده است. بانک مرکزی با توجه به این ابزار در نظر دارد یک کریدور معین برای نرخ سود در بازار تعریف کند و همچنین جریان نقدینگی را براساس اطلاع از موقعیت فروش و خرید، در بازار بین بانکی تنظیم کند.

تجهیز به اوراق

در بند نخست این دستورالعمل، بر ضرورت مدیریت پورتفو و نگهداری اوراق بهادر منتشره توسط خزانه داری کل کشور اشاره شده است. براساس این بند، با نگهداری اوراق بهادار دولتی در ترازنامه بانک ها و موسسات اعتباری علاوه بر مزیت سبدگردانی و سودآوری از این محل، بانک ها و موسسات اعتباری خواهند توانست در شرایط احتیاج به نقدینگی (موضع کمبود نقدینگی) اوراق مزبور را با پول بانک مرکزی مبادله نموده و از این معبر هزینه تجهیز منابع خود را کاهش دهند. این مبادله می تواند با بانک مرکزی یا سایر بانک ها صورت گیرد. این بند، موضوع معینی است و شرط مشارکت در عملیات بازار باز، بهره گیری از اوراق و ارتباط با بانک مرکزی است.

تعریف متولی عملیات در بانک ها

در بند دوم، با توجه به اینکه عملیات بازار باز با مدیریت نقدینگی بین روز و انتها روز بانک ها و موسسات اعتباری ارتباط تنگاتنگی دارد، اداره خزانه داری کل هر بانک یا موسسه اعتباری را متولی این امر معرفی کردند. در نتیجه ضرورت دارد که هریک از این ادارات مزبور، آگاهی کاملی نسبت به مانده و تحولات این اوراق در ترازنامه بانک یا موسسه اعتباری داشته باشند. اوراق بهادار دولتی، حتما باید در ترازنامه بانک یا موسسه اعتباری موجود بوده و نمی توان از اوراق در مالکیت شرکت ها یا واحدهای زیرمجموعه بانکی، جهت تامین نقدینگی به وسیله عملیات بازار باز استفاده کرد.

متر عرضه و تقاضای ذخایر

در بند سوم، بانک مرکزی معیار عرضه و تقاضای ذخایر را برای بانک ها معین نموده است. براساس این بند، پیش بینی جریانات ورود و خروج نقدینگی با تواترهای ماهانه، هفتگی یا روزانه یکی از مهم ترین وظایف ادارات خزانه داری کل بانک و موسسات اعتباری است که با راه اندازی عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی، این نقش بیش از گذشته حائز اهمیت خواهد بود. با توجه به این موضوع بانک مرکزی تاکید می نماید، ادارات مزبور حداقل برای دو هفته آینده نسبت به جریانات نقدینگی ورودی و خروجی بانک یا موسسه اعتباری متبوع، ارزیابی و برآوردهای با دقت بالا داشته باشند تا براساس نتایج پیش بینی های مزبور (که میزان کمبود یا مازاد ذخایر را طی دو هفته آینده نشان می دهد.) بتوانند در روز اجرای عملیات بازار باز، پیشنهادهای خرید یا فروش اوراق بهادار دولتی به بانک مرکزی را (متناسب با موضع انبساطی یا انقباضی بانک مرکزی در آن روز) ارسال نمایند.

بانک مرکزی، مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر پیش بینی ورود و خروج نقدینگی را می توان در قالب عرضه و تقاضای ذخایر طبقه بندی نموده است: در بخش عرضه ذخایر هر بانک، مهم ترین عامل پیش بینی خالص مثبت ورودی از محل سپرده های بخش غیردولتی (ورود سپرده ها منهای خروج سپرده ها)، افزایش عرضه ذخایر از محل هزینه کرد بخش دولتی و کاهش نقدینه خواهی مردم است. در بخش تقاضای ذخایر نیز به عواملی چون خالص منفی ورودی از محل سپرده های بخش غیردولتی، وصول درآمدهای بخش دولتی، تودیع سپرده های قانونی و افزایش نقدینه خواهی مردم اشاره شده است.

مشخص موضع نقدینگی

در بند چهارم این دستورالعمل عنوان شده است که موضع نقدینگی هر بانک یا موسسه اعتباری باید توسط ادارات خزانه داری کل بانک ها و موسسات اعتباری مشخص گردد. به عبارت دیگر، مسوول خزانه داری هر بانک یا موسسه اعتباری باید براساس پیش بینی های خود، میزان کمبود یا مازاد نقدینگی خود را برای حداقل دو هفته آینده معین کند. همچنین در بند پنجم عنوان شده: ادارات خزانه داری کل هریک از بانک ها و موسسات اعتباری، آگاهی کاملی از جزئیات اوراق بدهی دولتی موجود در ترازنامه بانک یا موسسه اعتباری مربوط نظیر نماد، حجم و تاریخ تا سررسید داشته باشند، تا در صورت کمبود نقدینگی، پیشنهادهای فروش اوراق را به بانک مرکزی ارائه دهند. بانک مرکزی می تواند در هر وهله از عملیات بازار باز، محدودیت هایی را برای خرید نماد های مختلف به اجرا درآورد.

تنظیم جریان نقدینگی

بند ششم این دستورالعمل نیز درباره جریان تنظیم نقدینگی است: هنگامی که اداره خزانه داری هر بانک پیش بینی مازاد نقدینگی را داشته باشد، می تواند این مازاد را در قبل دریافت اوراق بهادار دولتی از بانک ها و بانک مرکزی مبادله کند.. همچنین در بند هفتم، بر ضرورت بهره گیری از منابع وثیقه دار تاکید شده است: ضروری است بانک ها و موسسات اعتباری به تدریج از اتکای بیش از حد به منابع بدون وثیقه بازار بین بانکی بکاهند و نسبت قابل قبولی بین استفاده از منابع بازار بین بانکی و سایر اقلام ترازنامه خود برقرار نمایند.

مکانیزم اجرای عملیات بازار باز

در بند آخر این دستورالعمل، مکانیزم اجرای عملیات بازار باز تشریح شده است. براساس این بند، انجام عملیات بازار باز و موضع بانک مرکزی درخصوص خرید یا فروش اوراق بهادار دولتی و نرخ سود سیاستی (نرخ سود یک شبه در بازار بین بانکی) به وسیله سامانه بازار بین بانکی توسط بانک مرکزی اطلاع رسانی می گردد. بانک ها می توانند جهت شرکت در عملیات بازار باز به تناسب کمبود یا مازاد نقدینگی، مطابق با فرم پیش بینی شده، نسبت به درج پیشنهادهای خود مبنی بر فروش یا خرید اوراق بهادار از بانک مرکزی اقدام نمایند. به منظور تبیین سازوکار و زمان بندی اجرای عملیات بازار باز، به 12 نکته اشاره شده است که این نکات در مجموعه چارچوب اصلی معاملات را معین می نماید، براساس شرحات این بند، بانک مرکزی اجرای عملیات بازار باز را در زمان مقتضی به بانک ها و موسسات اعتباری اعلام می نماید. موضع بانک مرکزی درخصوص خرید یا فروش اوراق و ابزار مورد استفاده (خرید یا فروش قطعی یا توافق بازخرید) در این مرحله اعلام می گردد. هر بانک یا موسسه اعتباری در هر یک از مواضع انبساطی یا انقباضی بانک مرکزی می تواند حداقل یک و حداکثر سه پیشنهاد را ارائه دهد. دلیل ارائه پیشنهادهای مختلف، ارائه نرخ های سود متفاوت در قبال احتیاجها یا مازاد نقدینگی متفاوت است. در نتیجه تاکید شده که باید جمع کلیه پیشنهادهای هر بانک یا موسسه اعتباری، برابر کل نقدینگی مورداحتیاج یا نقدینگی مازادی باشد که از قبل توسط ادارات خزانه داری کل بانک ها و موسسات اعتباری پیش بینی شده است. بانک ها و موسسات اعتباری در انتخاب و ترکیب نقدینگی نمادهای مختلف اوراق بهادار دولتی برای ارائه پیشنهادها به بانک مرکزی با رعایت محدودیت های بانک مرکزی در این زمینه مختار هستند.

شیوه مشخص نرخ در بازار

بانک مرکزی در بخش دیگری از این گزارش، درباره روش مشخص نرخ نیز شرحاتی را ارائه نموده است. نرخ کشف شده در بازار سرمایه درخصوص اوراق بهادار دولتی مربوط به معاملات خرده فروشی در بازار ثانویه بوده و معمولا متناسب با زمان تا سررسید اوراق مزبور مشخص می گردد، این درحالی است که مبادلات اوراق در چارچوب عملیات بازار باز در قالب خرید و فروش عمده بود و انتظار می رود قیمت گذاری آنها در بازار بین بانکی، بر مبنای نرخ سود هدف مشخص شده توسط بانک مرکزی قرار گیرد. بانک مرکزی براساس برنامه از پیش اعلام شده، در یک روز معین عملیات بازار باز را انجام می دهد (معمولا با تواتر هفتگی)، با این حال، نرخ معاملات خرده فروشی، به تدریج به نرخ بازار بین بانکی نزدیک خواهد شد. کارشناسان در این خصوص تاکید می نمایند براساس معاملاتی که در بازار سرمایه صورت می گیرد، یک نرخ سود معینی تشکیل خواهد شد و بانک مرکزی یک کریدور را با توجه به این نرخ مشخص خواهد نمود، که نرخ سقف براساس نرخ ریپو و نرخ کف برای نرخ بازار سرمایه گذاری است، درحال حاضر براساس آخرین آمارها نرخ بازار بین بانکی در سطح 5/ 18 درصد است، بانک مرکزی کریدور خود را برای عملیات بازار باز در یک دامنه از این نرخ مشخص خواهد نمود، پس از آن با اجرای عملیات بازار باز، دامنه این کریدور کوتاه تر خواهد شد و در نتیجه بانک ها نیز باید معاملات خود را در این کریدور تنظیم نمایند.

استفاده از حراج مخفی

همچنین این گزارش تاکید می نماید که عملیات بازار باز به وسیله حراج مخفی با تبعیض نرخ (مناقصه یا مزایده) انجام می گردد. در حراج مخفی با تبعیض نرخ، هر یک از بانک ها به صورت مخفیانه و بدون اطلاع از پیشنهادهای سایر بانک ها و موسسات اعتباری، پیشنهاد یا پیشنهادهای خرید یا فروش اوراق بهادار را به وسیله سامانه بازار بین بانکی به بانک مرکزی اعلام می نماید. هر پیشنهاد ارائه شده به بانک مرکزی شامل نماد اوراق، قیمت اسمی اوراق، نرخ بازدهی تا سررسید اوراق و حجم و ارزش آن است. حراج مخفی به این معنی است که هریک از شرکت نمایندگان، پیشنهاد خود را به شکل مخفی ارائه می نمایند و تخصیص براساس بهترین پیشنهاد صورت می گیرد. این نوع حراج، اغلب برای تامین اقتصادی مجدد اعتبار و ارز خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. این روش در تمام جهان رویه رایجی است و در این شرایط امکان تبانی در بین شرکت نمایندگان وجود نخواهد داشت.

نحوه اطلاع رسانی به برندگان

در بخش دیگر این دستورالعمل به این موضوع اشاره شده که هر بانک یا موسسه اعتباری باید پیشنهادهای خود را حداکثر تا زمان مشخص شده، توسط بانک مرکزی جهت برگزاری حراج در سامانه بازار بین بانکی اعلام کند. امکان تمدید این مهلت برای بانک ها و موسسات اعتباری وجود نداشته و مسوولیت هرگونه اشتباه در ارسال سفارش ها بر عهده بانک ها خواهد بود. پس از ارسال سفارش ها توسط بانک ها، بانک مرکزی سفارش ها را بر مبنای نرخ های پیشنهادی مرتب نموده و براساس ارزش تجمعی سفارش ها و حجم مشخص شده برای عملیات بازار، سفارش های برنده را معین و نتیجه را به برندگان اعلام می نماید. براساس گزارش بانک مرکزی، نتیجه ملی حراج برگزار شده، شامل کل مبلغ و میانگین به اطلاع کلیه اعضای بازار رسانده می گردد. درصورت برابر بودن نرخ های مربوط به سفارش های دو یا تعداد بیشتری از بانک ها و موسسات اعتباری، حجم مربوطه به تناسب حجم سفارش ها بین آنها تقسیم می گردد.

در نهایت در این دستورالعمل شرح داده شده است که براساس ارزش ها و نرخ های پیشنهادی برنده شده در حراج، بانک مرکزی سفارش های خرید و فروش خود را در سامانه مبادلات بورس وارد نموده و به این ترتیب نقل وانتقال اوراق در هسته معاملات بازار سرمایه نهایی شده و مالکیت اوراق بین هر بانک یا موسسه اعتباری و بانک مرکزی توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی منتقل می گردد. در نتیجه تسویه ریالی مبادلات نیز توسط اداره معاملات ریالی تا انتها ساعت کاری سامانه ساتنا در همان روز انجام می گردد.

منبع: اقتصادنیوز
انتشار: 8 اسفند 1398 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: mfiroozi.ir شناسه مطلب: 579

به "الزامات هشت بندی مشارکت بازیگران بازار پول در بازار باز ایران" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "الزامات هشت بندی مشارکت بازیگران بازار پول در بازار باز ایران"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید