آیا با پرورش ماهی عایدی خوبی می توان داشت؟ - مجله فیروزی

این ماهی با توجه به قیمت و طعم مناسب جایگاه ویژه ای نیز میان مصرف نمایندگان دارد و در منطقه ها مختلف کشور مورد استفاده قرار می گیرد.

نهاده های فراوری ماهی قزل آلا مانند ذرت و کنجاله سویا و تخم ماهی تحت حمایت دولت قرار گرفته است و برای واردات آنها از ارز 4200تومانی استفاده می گردد؛ عمده تجهیزات مورد احتیاج برای احداث مزرعه ماهی قزل آلا در داخل کشور بومی شده است.

مانند هر صنعت دیگر بازار نقش اصلی در میزان سوددهی فعالان این بخش دارد و فراوری نمایندگان بر اساس شرایط بازار ممکن است 5 تا 10 هزار تومان از فروش هر کیلوگرم ماهی سود ببرند.

هر مزرعه پرورش ماهی قزل آلا می تواند در سال دو دوره فراوری داشته باشد و یک واحد 20تنی در هر دوره می تواند بیش از 100 میلیون تومان عایدی کسب کند.

هزینه احداث یک واحد 20تنی در صورتی که زمین آن مهیا باشد 500 تا 700 میلیون تومان است و به ازای فراوری هر 5 تا 7 تن فراوری ماهی قزل آلا برای یک نفر اشتغالزایی مستقیم ایجاد می گردد.

سرمایه گذاران برای ورود یا توسعه فعالیت خود در این بخش می توانند از تسهیلات بانکی با نرخ سود 7 تا 14 درصد بر اساس منطقه و نوع فعالیت بهره گیرند.

* صنعت مستقل قزل آلا

مهدی شکوری اظهار کرد: حدود 99.9 درصد از پرورش ماهیان سردآبی کشور در بخش ماهی قزل آلا شکل گرفته است. ماهی آزاد خزر نیز استعداد خوبی برای پرورش در کشور دارد اما هنوز در مرحله تحقیقات و ترویج است و به صورت پایلوت پرورش داده می گردد.

وی اضافه کرد: پروژه ماهی پرورشی آزاد خزر از سال 1390 به صورت محدود در کشور شروع شده است اما به صورت عمومی ترویج نشده زیرا هنوز ریسک فراوری در این محصول بالا است و تنها چند پرورش دهنده با قبول ریسک سرمایه گذاری در لرستان و مازندران در حال پرورش این ماهی هستند و موفقیت هایی نیز به دست آورده اند.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران ادامه داد: پرورش ماهی قزل آلا در کشومان فعالیتی شناخته شده است، تکنولوژی پرورش آن در کشور وجود دارد و صرفاً در تأمین بخشی از تخم چشم زده وابسته به واردات هستیم.

* 35میلیون تومان سرمایه گذاری اولیه برای فراوری هر تن ماهی

وی در ارتباط با سرمایه اولیه مورد احتیاج برای حضور در این صنعت گفت: با توجه به قیمت های به روزشده در سال 98، فراوری هر تن ماهی قزل آلا در کشورمان 35 میلیون تومان سرمایه گذاری احتیاج دارد اما آن چیزی که در این صنعت محدود نماینده به شمار میرود، دسترسی به آب شیرین است.

شکوری گفت: تقریباً تمام منابع آب شیرین در دسترس، برای پرورش ماهی مورد استفاده قرار گرفته است و کسی که در شرایط فعلی قصد سرمایه گذاری در این صنعت را دارد باید به مکان های سخت تری برود که دسترسی به زمین و آب در آنجا دشوارتر است.

وی گفت: بر اساس برنامه ششم توسعه باید 220 هزار تن فراوری در این بخش انجام گردد که بخش عمده آن به وسیله افزایش بهره وری است؛ در حال حاضر 175 هزار تن ماهی قزل آلا در کشور فراوری می گردد.

مدیر کل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران ادامه داد: فعالان پرورش ماهی قزل آلا برای افزایش بهره وری در فعالیت خود باید از ادوات و مکانیزاسیون به روز، اکسیژن مایع، هواده ها و بهبود عملکرد در بخش مدیریت فراوری بهره گیرند.

* پرورش قزل آلا در شالیزارها

وی در ارتباط با اینکه حداقل متراژ مورد احتیاج برای سرمایه گذاری در این صنعت گفت: در درجه اول، معیار هدف گذاری فراوری آب در دسترس است؛ با هر مترمکعب آب در دقیقه می توانیم حداقل 1 تن فراوری کنیم که امروز می توانیم با به کارگیری ادوات بازچرخانی آب و مدیریت مطلوب این عدد را به 5 تن ارتقاء دهیم.

شکوری گفت: واحدهای پرورش ماهی قزل آلا در ابعاد و اشکال متفاوتی ایجاد می گردد؛ به طور مثال فراوری در چاه های کشاورزی یکی از این روش ها است. در این روش آب قبل از آنکه به مزرعه برود در استخر پرورش ماهی نگهداری می گردد، این روش کم هزینه ای بوده و از آب به شکلی مناسب استفاده می گردد.

وی اضافه کرد: روش دیگر، پرورش در شالیزار است که این روش فراوری در کشور به صورت محدود صورت می گیرد، بعلاوه روش های دیگری مانند پرورش در قفس در دریای خزر و پشت سدها نیز دنبال می گردد.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران درباره اینکه سازمان شیلات به چه متراژی مجوز فراوری ماهی قزل آلا می دهد ابراز کرد: در گذشته برای واحدهای دارای 5 تا 10 لیتر آب در ثانیه مجوز با ظرفیت بالا صادر نمی شد اما اکنون طرح هایی به صورت آزمایشی با استفاده از 2 لیتر آب در ثانیه با هدف گذاری 20 تن مجوز داده شده است که البته فعالیت با این حجم از آب احتیاجمند سرمایه گذاری بیشتری در بخش مکانیزاسیون و مدیریت است.

500میلیون تومان سرمایه اولیه برای ایجاد یک واحد 20تنی

وی گفت: حداکثر ظرفیت صدور مجوز در استخرهای آب کشاورزی 10 تن است و حتی برای فراوری یک تن نیز مجوز صادر می کنیم؛ کف فراوری وجود ندارد زیرا در هر سیستمی ممکن است میزان فراوری متفاوتی وجود داشته باشد.

شکوری درباره هزینه های احداث یک واحد 20تنی ماهی قزل آلا در کشور گفت: سرمایه گذار در صورتی که زمین داشته باشد با 500 تا 700 میلیون تومان سرمایه اولیه می تواند یک واحد فراوریی 20تنی قزل آلا را ایجاد کند.

وی اضافه کرد: حوضچه هایی که در این صنعت به صورت عمده مورد استفاده قرار می گیرد بتنی است اما سازه های نو و پیش ساخته ای نیز وجود دارد. به واحدهایی که قصد فعالیت به صورت محدود دارند استفاده از تجهیزات پیش ساخته، پیشنهاد می گردد.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران ادامه داد: در فضاهایی که آب به صورت دومنظوره استفاده می گردد یا میزان آن اندک است پیشنهاد می گردد از این روش برای فراوری استفاده نمایند.

شکوری گفت: بچه ماهی، برق، آب، زمین، مهارت و سرمایه از دیگر موارد احتیاج برای فعالیت در این صنعت است.

* اشتغالزایی 35هزارنفری در پرورش قزل آلا

وی بیان نمود: برای فراوری هر 5 تا 7 تن فراوری ماهی قزل آلا برای یک نفر اشتغالزایی مستقیم صورت می گیرد که با توجه به فراوری فعلی 175 هزار تنی حداقل 35 هزار شغل ایجاد شده است.

* 100میلیون تومان عایدی در هر دوره مزرعه 20تنی ماهی قزل آلا

شکوری درباره عایدیی که سرمایه گذاران از یک واحد 20تنی می توانند داشته باشند گفت: قیمت تمام شده ماهی قزل آلا بر اساس برآوردی که در سال 97 داشتیم 15 تا 18 هزار تومان است.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران با اعلام اینکه هزینه فراوری هرکیلوگرم ماهی قزل آلا در امسال به 18 هزار تومان رسیده ادامه داد: در سال گذشته نرخ فروش ماهی قزل آلا برای فراوری نمایندگان مناسب بود اما این رقم در امسال کاهش یافته و از طرفی هزینه های فراوری بالا رفته است.

وی در ارتباط با نرخ فروش ماهی قزل آلا ابراز کرد: قیمت فروش ماهی قزل آلا در استان های مختلف کشور فرق دارد ولی به طور میانه 24 تا 25 هزار تومان سر مزرعه خریداری می گردد هرچند که این رقم در سال گذشته 27 تا 28 هزار تومان بود.

این مقام مسئول درباره تعداد دوره های پرورش ماهی قزل آلا در طول یک سال گفت: معمولاً دوره پرورش ماهی قزل آلا یک دوره در سال است اما در تخم های وارداتی این مدت کاهش یافته است و پرواربندان می توانند دو دوره در سال فراوری نمایند.

وی اضافه کرد: درصورتی که فردی بخواهد تنها یک دوره ماهی در سال فراوری کند تفاوت زیادی میان استفاده از تخم وارداتی یا داخلی وجود ندارد؛ اما برای بهره گیری از فرصت دو دوره در سال استفاده از محصول خارجی الزامی است.

بنابراین گزارش یک مزرعه 20تنی در صورتی که از فروش هر کیلوگرم ماهی خود 6 هزار تومان سود کسب کند، در هر دوره (حداکثر) 120 میلیون تومان عایدی خواهد داشت.

شکوری در پاسخ به اینکه در چه منطقه های مجوز ایجاد واحد پرورش ماهی قزل آلا داده می گردد، آیا محدودیت یا ممنوعیتی در این خصوص وجود دارد یا خیر؟ گفت: در هر مکانی که آب مناسب وجود داشته باشد مجوز برای پرورش این آبزی داده می گردد.

وی در پاسخ به این سؤال که اگر فردی در استانی گرم و خشک مانند یزد آب مورد احتیاج را تأمین کند، مجوز پرورش ماهی قزل آلا صادر می گردد گفت: در استان یزد نیز پرورش ماهی به صورت محدود انجام و هزار تن ماهی فراوری می گردد که بیش از پانصد تن آن ماهی قزل آلا است.

شکوری اضافه کرد: عمده ماهی فراوری در این استان در آب شور صورت می گیرد که طعم و مزه بهتری نیز در مقایسه با ماهی فراوریشده در آب شیرین دارد؛ دمای آب در این ارتباط مؤثر است و نباید از 17 تا 18 درجه سانتی گراد بالاتر رود.

* تسهیلات بانکی 7درصدی برای پرورش قزل آلا

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران در پاسخ به اینکه چه تسهیلاتی برای متقاضیان سرمایه گذاری در این بخش اعطا می کنید؟ گفت: متقاضیان فعالیت در این بخش می توانند به سامانه سیتای وزارت جهادکشاورزی مراجعه نمایند و از تسهیلات با نرخ سود 7 تا 14 درصد بر اساس منطقه و نوع فعالیت بهره گیرند.

وی گفت: اعطای تسهیلات در این بخش سقفی ندارد و میزان تسهیلات در این بخش بر اساس نوع طرح و برای احداث و توسعه اعطا می گردد.

شکوری یادآور شد: به غیر از در اختیار قرار دادن تخم چشم زده ماهی قزل آلا به عنوان یکی از نهاده های فراوری، در بخش آب، برق و خوراک ماهی مانند ذرت و کنجاله سویا یارانه در اختیار فراورینمایندگان قرار می گیرد.

وی اضافه کرد: سرمایه در گردش پرورش ماهی قزل آلا 80 درصد هزینه های فراوری است؛ در صورتی که 20 هزار تومان هزینه فراوری هر کیلوگرم ماهی قزل آلا باشد 80 درصد آن سرمایه در گردش است.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران گفت: با توجه به ارزشمند بودن آب در کشورمان به فراوری نمایندگان و کسانی که می خواهند به این صنعت وارد شوند توصیه می گردد که به بهره وری آب توجه نمایند.

وی اضافه کرد: در دهه 70 مجوزهایی برای پرورش متراکم ماهی قزل آلا داده شده که بهره وری مناسب را نداشتند و اغلب آن واحدها نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند به همین منظور با تغییر نوع فعالیت به سایر چرخه های فراوری آبزیان وارد شدند. اما امروز دانش و امکانات در کشور برای پرورش متراکم ماهی وجود دارد و باید این فعالیت را توسعه داد و شاید در آینده نه چندان دور چاره ای جز این نباشد.

شکوری با بیان اینکه اغلب ادوات مورد احتیاج در صنعت ماهی قزل آلا داخلی است گفت: این ملزومات در داخل و بر اساس توانمندی های داخلی و در مواردی تحت لیسانس کشورهای دیگر فراوری می گردد.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران در انتها در پاسخ به اینکه چه توصیه ای به علاقه مندان به فعالیت در این رشته دارید؟ گفت: علاوه بر سخت افزار و نهاده های مصرفی، مدیریت استفاده از این نهاده ها نیز بسیار اهمیت دارد و به فعالین این بخش توصیه می گردد که به طور مرتب اطلاعات خود را افزایش دهند.

وی در پاسخ به اینکه آیا داشتن تحصیلات دانشگاهی لازمه فعالیت در زمینه پرورش قزل آلا به شمار میرود گفت: این فعالیت در درجه اول فعالیت مهارتی است و فارغ التحصیلان الزاماً نمی توانند فراوری نماینده خوبی باشند و این مهارت باید کسب گردد؛ از آبزی پروری به عنوان هنر نیز یاد می گردد و برای هنرمند بودن باید علاقه، دانش و توانایی مهارت اندوزی و به کارگیری این مهارت ها را داشت.

دوره های آموزشی

شکوری در پاسخ به اینکه علاقه مندان این مهارت را باید از چه مراکزی کسب نمایند گفت: شیلات از گذشته دوره های آموزشی و ترویجی را برگزار می نماید بعلاوه جهاد دانشگاهی و سازمان فنی و حرفه ای نیز دوره های آموزشی در این ارتباط دارند.

وی بعلاوه ابراز کرد: هزینه های این دوره ها در گذشته رایگان بوده اما اکنونی هزینه کمی برای آن دریافت می گردد و این دوره ها یک تا سه روزه هستند.

منبع: تسنیم