این پاییز با سماور نوستالژی را به خانه بیاورید! - مجله فیروزی

البته من اصلا چای خور نیستم و نوشیدنی گرم مورد علاقه ام قهوه است. اما هر سال در عصرهای خنک پاییزی دوست دارم یک لیوان چای تازه دم بخورم و تاریک شدن هوا را دیدن کنم. شاید علت این علاقه همان حس نوستالژی و دلگرم نماینده قدیمی باشد. به همین علت تصمیم گرفتم که در این مطلب از خبرنگاران مگ به شما بگویم چطور و با خرید چه وسایلی، بساط سماور را به راه اندازید تا خاطرات گذشته را زنده نگه دارید و لحظات شیرینی را در کنار عزیزانتان بسازید. اما قبل از آن بد نیست که با تاریخچه سماور و بعلاوه چای بیشتر آشنا شوید.

سماور را بیشتر بشناسیم

سماور یکی از ابزارهای سنتی مهم در فرهنگ ایرانی و بسیاری از کشورهای همسایه است که به نمادی از میهمان نوازی و گپ وگفت های محبت آمیز تبدیل شده است. این دستگاه، که نامش از دو کلمه ساما به معنای خود و ور به معنای جوشیدن تشکیل شده، به معنای وسیله ای است که آب را خودبه خود به جوش می آورد است. سماور در واقع دستگاهی است برای تهیه چای و آب داغ و از لحاظ ساختاری شامل یک محفظه برای نگهداری زغال، المنت برقی یا شعله گاز می شود. با شروع به کار منبع گرمایی سماور، آب داخل محفظه گرم می شود و به جوش می آید.

پیدایش و توسعه اولیه

تاریخچه سماور به قرن های گذشته بازمی شود، اما گفته می شود که استفاده از آن به شکل امروزی از اواسط قرن هجدهم میلادی و در منطقه شهر تولا در روسیه شروع شده است. ایرانیان هم به سرعت این وسیله را پذیرفتند و آن را با فرهنگ و سنت های خود هماهنگ کردند. مواد مختلفی مثثل برنج، مس و فلزات دیگر برای ساخت سماور به کار رفته اند که هر یک جلوه ای متفاوت به آن داده است.

رونق سماور در ایران

در ایران سماورها به عنوان بخشی از زندگی روزمره خانواده ها و مراسم های خاص جا باز کردند. در دوران قاجار استفاده از سماور در میان طبقات مختلف جامعه ایرانی توسعه یافت و به عنوان کالای وارداتی ارزشمند از روسیه شناخته شد. به تدریج صنعت سماورسازی در ایران به حدی پیشرفته شد که توانست سماورهایی با ذوق و اصالت ایرانی فراوری کند. سماورهایی که این روزها هم در بازارهای قدیمی و تازه یافت می شوند.

تحولات مدرن و سماورهای برقی

با گذر زمان سماورها هم دستخوش تغییرات و نوآوری شدند. از سماورهای زغالی گرفته تا سماورهای نفتی و در نهایت سماورهای برقی، این وسیله همواره خود را با احتیاجهای روز تطبیق داده است. سماورهای برقی با استفاده از المنت های حرارتی، فرآیند جوشاندن آب را تسهیل نموده و ایمنی بیشتری را به همراه آورده اند. این موضوع باعث شد تا استفاده از سماور با استقبال بیشتری روبرو شود.

سماور، نوستالژی و فرهنگ

امروزه سماور بیش از یک وسیله آشپزخانه ای، بخشی از میراث فرهنگی مردم ایران است. بسیاری از خانواده های ایرانی همچنان به استفاده از سماور برای تهیه چای و ایجاد خاطره های نوستالژیک علاقه مندند. تدوین و توصیف این فرهنگ در شعر و ادبیات هم به وضوح قابل مشاهده است. سماور به عنصری جدا نشدنی از خانواده و حافظه جمعی تبدیل شده است. این وسیله همچنان جایگاه ویژه ای در دل مردم دارد و می تواند نمادی از پیوند گذشته با حال و آینده باشد.

همه چیز درباره چای

چای به عنوان یکی از محبوب ترین نوشیدنی های دنیا، جایگاه خاصی در فرهنگ های مختلف پیدا نموده است. این نوشیدنی گرم از برگ های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می شود و انواع مختلفی مثل چای سبز، سیاه، اولانگ و سفید دارد. جالب است بدانید که هر کدام این چای ها خواص و عطر و طعم منحصر به فردی دارند. مصرف چای نه تنها به عنوان یک نوشیدنی لذت بخش است، بلکه به عنوان بخشی از زندگی روزانه و مراسم آیینی مختلف در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است.

خاستگاه و توسعه اولیه

تاریخچه چای به بیش از پنج هزار سال پیش و کشور چین بازمی شود. طبق افسانه ها، امپراتور شن نونگ در حدود سال 2737 قبل از میلاد چای را کشف کرد. گفته می شود که برگ های چای به صورت تصادفی در آب جوش او افتادند و طعمی دلچسب به وجود آوردند. از آن موقع، چای در چین به سرعت توسعه یافت و به بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ و زندگی روزانه مردم تبدیل شد. فرآیند کشت و فراوری چای در چین به یک هنر پیچیده و دقیق تبدیل شد و خیلی زود به کشورهای دیگر مثل ژاپن، کره و ویتنام هم منتقل شد.

ورود به دنیای غرب

پس از پیشرفت و توسعه در آسیا، چای در قرن هفدهم میلادی به اروپا معرفی گردید. بخشی از دنیا که از آن استقبال گسترده ای شد و این استقبال در بریتانیا بیشتر از هر بخش دیگری بود. کمپانی هند شرقی نقش مهمی در معرفی چای به بازارهای دنیای ایفا کرد. به تدریج نوشیدن چای به بخشی از زندگی روزمره و بعلاوه مراسم خاص در کشورهای غربی تبدیل شد. مراسم معروف چای عصرانه در بریتانیا یکی از نتایج همین محبوبیت است.

چای در ایران

در ایران چای جایگزین قهوه، که در دوران صفویه بسیار محبوب بود، شد. با کوشش شخصیت هایی مثل کاشف السلطنه که در اواخر قرن نوزدهم کشت چای را به ایران معرفی کرد، صنعت چای در ایران هم توسعه یافت. منطقه ها شمالی ایران، به ویژه گیلان و مازندران، به مراکز اصلی فراوری چای تبدیل شدند و تا امروز هم به ایفای این نقش ادامه می دهند.

جایگاه چای در فرهنگ دنیای

امروزه چای به عنوان نوشیدنی ای که مرزهای فرهنگی را درنوردیده است، در سراسر دنیا مصرف می شود. هر فرهنگ روش خاصی برای تهیه و نوشیدن چای دارد و آداب مربوط به چای می تواند بین کشورها و حتی منطقه ها مختلف در یک کشور متفاوت باشد. چای همچنان یک وسیله برای ایجاد ارتباطات اجتماعی، آرامش و حتی مراقبت از سلامت محسوب می شود. از مراسم چای ژاپنی گرفته تا مراسم چای بریتانیایی، چای به عنوان یکی از پایه های زندگی فرهنگی و اجتماعی در نقاط مختلف دنیا شناخته می شود.

چطور یک بساط کامل سماور بچینیم؟

برای ایجاد یک تجربه نوستالژیک و لذت بخش با سماور، احتیاج به تهیه و آماده سازی چند وسیله ساده دارید. این وسایل به شما یاری می نمایند تا فضایی گرم و دلنشین را در خانه خود ایجاد کنید و از لحظات شیرین و خاطره انگیز لذت ببرید. در ادامه، به معرفی این وسایل می پردازیم.

سماور

اولین و مهم ترین وسیله، خودِ سماور است. می توانید از سماورهای برقی یا زغالی بهره ببرید. سماورهای برنجی یا مسی با طراحی های سنتی، حس و حال قدیمی را به خوبی منتقل می نمایند.

قوری چای

قوری چای که معمولا از جنس چینی یا سرامیک است و برای دم کردن چای روی سماور استفاده می شود. انتخاب قوری با طرح های سنتی می تواند به زیبایی بساط شما اضافه کند.

استکان و نعلبکی

استکان های شیشه ای کوچک و نعلبکی های زیبا، بخشی از تجربه نوشیدن چای با سماور هستند. این استکان ها معمولا شفاف و با طرح های ساده یا گل دار هستند.

سینی

یک سینی زیبا و بزرگ برای قرار دادن استکان ها، قوری و سایر ملزومات چای لازم است. سینی های مسی یا برنجی با طرح های سنتی، جلوه ای خاص به بساط شما می بخشند.

قندان

قندان برای نگهداری قند یا شکر استفاده می شود. قندان های کریستالی یا فلزی با درپوش های زیبا، انتخاب مناسبی برای تکمیل بساط سماور هستند.

زیرسماوری

برای جلوگیری از آسیب به سطح میز یا سفره، استفاده از زیرسماوری لازم است. زیرسماوری های چوبی یا فلزی با طراحی های سنتی، هم کاربردی و هم زیبا هستند.

کاسه چینی

یک کاسه چینی زیبا برای قرار داد در زیر شیر سماور می تواند ظاهر فضا را بیشتر از پیش به فضای نوستالژی قدیمی نزدیک کند. در قدیم این کاسه را زیر شیر سماور می گذاشتند تا وقتی شیر چکه می نماید، آب روی سطح زیرسماوری یا میز جاری نشود.

قوطی چای

یک قوطی چای پر از چای تازه و با کیفیت لاهیجان همواره باید کنار بساط سماور باشد. در قدیم این قوطی ها از جنس فلزی بودند و معمولا چای های کارخانه ای هم با همین قوطی ها فروخته می شدند.

چای صاف کن

برای جلوگیری از ورود تفاله چای به استکان حتما به یک چای صاف کن خوب احتیاج دارید. برترین جنس برای چای صاف کن فلز است اما اگر در دسترتان نبود می توانید از مدل پلاستیکی هم بهره ببرید.

مرور کلی

اگر شما هم از دسته افرادی هستید که در پاییز دوست دارید فضای دنج و نوستالژی داشته باشید می توانید با چیدن بساط سماور، این حس زیبا را به خانه خود بیاورید. با تهیه وسایلی که در این مطلب معرفی گردید و چیدن آن ها به شکلی زیبا و هماهنگ، می توانید بساطی کامل و دلنشین برای سماور خود فراهم کنید و از لحظات گرم و صمیمی در کنار خانواده و دوستان لذت ببرید.