برای آزمایش خون چند ساعت باید ناشتا بود؟ - مجله فیروزی

بیشتر آزمایش ها به ناشتا بودن نیاز ندارند، اما قبل از انجام بعضی از آن ها باید برای چند ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید؛ یعنی نباید چیزی غیر از آب بخورید یا بنوشید. چون چیزی که مصرف می کنید وارد جریان خون می شود و می تواند روی نتیجه آزمایش تأثیر داشته باشد.

در این مقاله از خبرنگاران مگ به معرفی آزمایش هایی که نیاز به ناشتا بودن دارند، می پردازیم و در مورد نکاتی که باید برای انجام این نوع آزمایش ها رعایت کنید، صحبت می کنیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آزمایش هایی که به ناشتا بودن نیاز دارند

اینکه قبل از آزمایش خون به ناشتا بودن نیاز باشد یا خیر، بستگی به نوع آزمایشی دارد که پزشک برای شما تجویز کرده است. بعضی از آزمایش ها برای ارائه نتایج دقیق به ناشتا بودن نیاز دارند، در حالی که رعایت این نکته برای تعدادی از آن ها ضروری نیست. آزمایش هایی که باید قبل از انجام آن ها ناشتا باشید، عبارتند از:

قند خون ناشتا

آزمایش قند خون ناشتا (FBS) به تشخیص پیش دیابت و دیابت کمک می کند. دیابت وضعیتی است که باعث افزایش بیش از حد قند در خون می شود. قبل از آزمایش FBS باید به مدت 8 تا 10 ساعت به جزء آب از چیز دیگری استفاده نکنید. معمولاً برای این آزمایش یک شب ناشتا می مانید و صبح زود برای خون گیری به آزمایشگاه مراجعه می کنید. نتیجه آزمایش قند خون ناشتا به شکل زیر تفسیر می شود:

• نرمال: کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر
• پیش دیابت: 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر
• دیابت: 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر

چربی خون

افزایش چربی خون احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی مثل سکته مغزی و حمله قلبی را بالا می برد. آزمایش چربی خون که به آن پروفایل لیپیدی هم می گویند، اندازه چربی های زیر را اندازه گیری می کند:

• کلسترول تام
• لیپوپروتئین با چگالی بالا که به عنوان کلسترول خوب (HDL) شناخته می شود
• لیپوپروتئین با چگالی کم که به عنوان کلسترول بد (LDL) شناخته می شود
• تری گلیسیرید

به طور کلی، سطح مطلوب چربی های خون به صورت زیر تعریف می شود:

• کلسترول تام: کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر
• کلسترول خوب: بالاتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر
• کلسترول بد: کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر
• تری گلیسیرید: کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر

اگر اخیراً غذا خورده باشید، اندازه این چربی ها افزایش می یابد. به همین دلیل است که معمولاً از شما خواسته می شود از 9 تا 12 ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید تا اندازه این چربی ها در خون به دقت اندازه گیری شود.

بعضی تحقیقات در مورد اندازه گیری چربی های خون نشان داده اند که در بعضی شرایط، به خصوص برای افراد زیر 25 سال، ممکن است به ناشتا بودن نیاز نباشد. با توجه به اینکه در حال حاضر توصیه عمومی حداقل 9 ساعت ناشتا بودن قبل از آزمایش چربی خون است، با پزشک در این مورد مشورت کنید.

آزمایش بررسی عملکرد کبد

اندازه گیری گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) در تشخیص بیماری کبدی کاربرد دارد. GGT یک آنزیم کبدی است که به عملکرد مؤثر این اندام کمک می کند و افزایش آن می تواند نشان دهنده بیماری کبدی، مسائل مجرای صفراوی یا سوء مصرف الکل باشد. برای انجام این آزمایش باید به مدت 8 ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. همچنین ممکن است لازم باشد از مصرف بعضی از داروها بپرهیزید.

اندازه گیری آهن خون

آزمایش آهن سطح آهن معدنی موجود در خون را اندازه گیری می کند. با این آزمایش می توان کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن را تشخیص داد.

آهن در بعضی از غذاها وجود دارد و خیلی سریع در دستگاه گوارش جذب می شود. بنابراین اگر قبل از اندازه گیری آهن غذا بخورید، ممکن است آهن خون بیش از حد واقعی تخمین زده شود. برای دقیق بودن نتیجه این آزمایش بهتر است 12 ساعت ناشتا باشید.

سایر آزمایش هایی که نیاز به ناشتا بودن دارند

ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش های زیر توصیه می شود:

• تست تحمل گلوکز (GTT): این آزمایش که در چند مرحله قند خون را اندازه گیری می کند، در تشخیص بیماری دیابت کاربرد دارد. برای انجام این تست باید بعد از حداقل 8 ساعت ناشتا بودن به آزمایشگاه مراجعه کنید تا از شما خون گیری شود. سپس یک مایع حاوی گلوکز یا قند را می نوشید تا 1، 2 و احتمالاً 3 ساعت بعد از مصرف آن دوباره از شما خون گرفته شود.
• الکترولیت های سرم و آزمایش های مربوط به عملکرد کلیه: ضروری است قبل از انجام این آزمایش ها 10 تا 12 ساعت ناشتا باشید.
• اندازه گیری ویتامین B12: معمولاً از شما خواسته می شود حداقل 6 تا 8 ساعت قبل از اندازه گیری ویتامین B12 ناشتا باشید. علاوه بر این، باید پزشک را از تمام داروهای مصرفی خود مطلع کنید. چون بعضی از داروها می توانند روی نتیجه این آزمایش تأثیر بگذارند.

چرا ناشتا بودن قبل از آزمایش خون ضروری است؟

وقتی غذا می خورید یا از نوشیدنی های مختلف استفاده می کنید، غذا و مایعات در دستگاه گوارش تجزیه شده و ویتامین ها، مواد معدنی، چربی ها، کربوهیدرات ها و پروتئین های آن ها وارد جریان خون می شوند. این موضوع می تواند روی سطوح بعضی از مواد موجود در خون مانند گلوکز (قند) یا کلسترول تأثیر بگذارد. اندازه گیری این مواد برای تشخیص بعضی از مسائل ضروری است، از جمله:

• دیابت
• کم خونی
• کلسترول بالا
• بیماری کبدی

برای تشخیص صحیح این بیماری ها، ناشتا بودن مهم است. خوردن یا آشامیدن قبل از آزمایش ممکن است سطح یک ماده خاص را در خون افزایش دهد و به نتایج نادرست منجر شود. درنتیجه، بیماری به درستی تشخیص داده نمی شود.

نکاتی که باید رعایت کنید

کارهای زیادی وجود دارند که باید در حین ناشتا بودن انجام دهید، از جمله:

نوشیدن آب

آب روی نتیجه آزمایش تأثیر ندارد و به همین دلیل نوشیدن آن در زمان ناشتا بودن نه تنها قابل قبول است، بلکه توصیه می شود. چون چند ساعت ناشتا بودن می تواند باعث کم آبی بدن شود و به همین دلیل ممکن است هنگام خون گیری پیدا کردن رگ سخت باشد. آب بدن را هیدراته و رگ ها را حجیم تر و قابل مشاهده تر می کند.

رعایت زمان بندی

اگر ضروری است قبل از آزمایش خون ناشتا باشید، آخرین زمانی را که می توانید غذا بخورید یا مایعات بنوشید، معین کنید. به عنوان مثال، اگر قرار است 12 ساعت ناشتا بوده و ساعت 9 صبح در آزمایشگاه حضور داشته باشید، نباید بعد از ساعت 9 شب چیزی بخورید.

مصرف دارو

در حین ناشتا بودن باید به مصرف داروهای خود ادامه دهید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. حتماً در مورد نحوه مصرف داروها قبل از آزمایش خون، حتی داروهای بدون نسخه و مکمل های غذایی، با پزشک خود مشورت کنید.

چیزهایی که باید از آن ها اجتناب کنید

علاوه بر غذا و نوشیدنی، موارد دیگری هم وجود دارند که قبل از آزمایش خون و هنگام ناشتا بودن باید از انجام آن ها بپرهیزید:

• سیگار کشیدن: کشیدن سیگار قبل از آزمایش خون می تواند روی نتایج آن تأثیر بگذارد. اگر از شما خواسته شده قبل از آزمایش ناشتا باشید، باید از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• جویدن آدامس: در زمان ناشتا بودن از جویدن آدامس، حتی آدامس های بدون قند، اجتناب کنید. چون جویدن آدامس می تواند سرعت هضم را بالا ببرد و به همین دلیل روی نتیجه آزمایش تأثیر بگذارد.
• ورزش: ورزش هم می تواند هضم غذا را تسریع کرده و نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، باید در زمان ناشتا بودن از انجام آن خودداری کنید.

کلام پایانی

وقتی پزشک برای شما آزمایش خون می نویسد، در مورد ضرورت ناشتا بودن و مدت زمان آن با او مشورت کنید. اگر آزمایش به ناشتا بودن نیاز دارد، نکات ذکر شده در این مقاله را رعایت کنید تا بیماری شما به درستی تشخیص داده شود. در زمان ناشتا بودن به جزء آب نمی توانید از هیچ غذا یا نوشیدنی دیگری استفاده کنید.

خوردن غذا و نوشیدن مایعات روی نتیجه آزمایش تأثیر می گذارد و به تشخیص نادرست منجر می شود. اگر اشتباه کردید و چیزی غیر از آب خوردید یا نوشیدید، به تکنسین آزمایشگاه اطلاع دهید. پزشک می تواند بعضی از آزمایش ها را با در نظر گرفتن اینکه ناشتا نبوده اید، تفسیر کند. اما نکته مهم این است که صادق باشید و تکنسین آزمایشگاه و پزشک را از بروز این اشتباه مطلع کنید. اگر غذا خوردن روی نتیجه آزمایش تأثیر چشمگیری داشته باشد، باید روز دیگری برای خون گیری مراجعه کنید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه رفع مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منابع: medicalnewstoday, webmd